Şiddetsiz iletişim; kendimizle, başkalarıyla ve hayatla olan iletişimimizi şefkat, dürüstlük ve yüreklilik temelinde yeniden düzenlenmeye dayalı bir ekol. Amerikalı psikolog Marshall Rosenberg’in geliştirdiği bu yaklaşım, kendimizle ilgili farkındalığımızı ve empati duygumuzu güçlendirerek daha sağlıklı ilişkiler kurmayı kolaylaştırıyor.
Hayat telaşı içerisinde özellikle stres, kaygı duygularının yoğun olduğu durumlarda insanlarla olan iletişimimizde doğru yaklaşımı sergileyemiyor ve iletişimi çözümsüz bir noktaya getiriyor olabiliriz. Bu durumlarda genelde kendimizi ya da karşımızdakini suçlama eğilimindeyizdir.
Yüksek ya da düşük yoğunluklu şiddet içeren bu iletişim biçimi yaşamın tüm alanlarında ilişkileri zorlaştırırken özellikle çocuklarla olan ilişkimizde büyük sorunlara yol açıyor. Şiddet içeren bir iletişim dili çocukla kurduğunuz bağı yaraladığı gibi çocuğun karakter gelişimini de olumsuz etkiliyor.
Şiddetsiz İletişim Nedir?
Şiddetsiz iletişim bize kendimizi ifade etme ve başkalarını dinleme alışkanlıklarımızı şefkat ve empati temelinde yeniden düzenleyerek daha sahici ve sağlıklı ilişkiler kurabileceğimizi söyler. İletişimin tüm taraflarının çıkarına olan çözümleri bulmamızı kolaylaştırmak için farkındalık kazandırır ve bir yöntem sunar.
Bu yaklaşım temelde tüm insanların ihtiyaçlarının aynı olduğuna sadece onları karşılamak için geliştirdiğimiz davranışların farklı olduğuna inanır. Aynı zamanda insanın geliştirdiği tüm davranışların ihtiyaçlarını karşılamayı amaçladığını söyler.
Duyguların ise karşılanan veya karşılanmayan ihtiyaçların sonuçları olduğunu söyler. Bu yaklaşıma göre başkaları bizim duygularımıza sebep olamaz, duygularımız doğrudan ihtiyaçlarımızın karşılanıp karşılanmamasıyla ilgilidir.
Şiddetsiz İletişim Nasıl Kurulur?
Temelde kendimizin ve başkalarının ihtiyaçlarını anlamayı ve şefkatle yaklaşmayı öneren şiddetsiz iletişim için Marshall Rosenberg 4 adım önerir.
- Gözlem: Yargılamadan durumu olduğu hâliyle gözlemlemek
- Duygu: Hissettiğin duyguları açık yüreklilikle ifade etmek
- İhtiyaç: İhtiyaçlarını açıkça dile getirmek
- Rica: İhtiyaçları karşılayacak net ve olumlu ricalarda bulunmak
Örneğin; “Odayı sürekli dağıtıyorsun.(Suçlama) Toplamaktan bıktım artık.(Şikâyet) Çok dağınıksın.(Yargı)” demek yerine; “Odayı sürekli topladığım halde dağınık bulmak(gözlem) beni yoruyor ve üzüyor(duygu) Odanın düzenli tutulması konusunda desteğe ihtiyacım var(ihtiyaç) Lütfen haftanın 2 günü odayı sen toplar mısın?(Rica)” dendiğinde sorunu derinleştiren suçlama ve şikayet etme hâli yerine çözüm üreten bir iletişim kurulmuş olur.
Çocuklarla Şiddetsiz İletişim
Çocuklarla şiddetsiz iletişim kurmak şefkat, güven temelinde bir ebeveyn-çocuk ilişkisi kurmayı kolaylaştıracağı gibi çocuğun karakter gelişimine ve sosyal becerilerine önemli bir katkı sağlar.
Empati temelinde birbirinin ihtiyaçlarını anlamayı ve çatışmalara barışçıl çözümler bulmayı amaçlayan bu yaklaşım yargıdan, suçlamadan veya öğüt vermekten kaçınarak çocuğun ihtiyaçlarını anlamayı sağlar. Onaylanma, değerli hissetme gibi ihtiyaçları görülen ve karşılanan çocukların psikolojik gelişimi de olumlu etkilenir.
Aynı zamanda yargılanmadan dinlenen ve ihtiyaçları anlaşılan çocuklarda saldırganlık, öfke patlamaları gibi davranışlar daha az görülür. Aile içinde fiziksel veya psikolojik şiddete maruz kalan çocuklarda ise şiddeti kabul edilebilir görme ve uygulama eğilimi daha fazladır.
Çocuklara ihtiyaçlarımızı açık ve net bir dille ifade etmek, onları yargıda bulunmadan şefkatli bir anlayış halinde dinlemek ve onlardan istediklerimizi olumlu bir şekilde dile getirmek şiddetsiz iletişim kurmayı sağlar.
Bu iletişim biçimiyle aile içinde korku ve şiddetten uzak bir güven ortamı ve çocukta iş birliği eğilimi oluşturulabilir. Karşılıklı geliştirilen empati ve uzlaşma eğilimi ailenin tüm üyelerinin daha huzurlu ve mutlu olmasına yardımcı olur.
Şiddetsiz İletişim Nasıl Öğrenilir?
Her insanda empati ve şefkat potansiyeli bulunur. Barışçıl tarafımızı beslemek ihtiyaçlarımızı karşılamayı kolaylaştırır ve karşılanan ihtiyaçlar da olumlu duygular oluşturur. Bu nedenle hem içsel huzurumuzu sağlamak hem de başkalarıyla ilişkilerimizi sağlıklı hâle getirmek için şiddetsiz iletişim öğrenmek önemli bir adımdır.
Bu iletişim yöntemiyle ilgili daha çok bilgi edinmek için Şiddetsiz İletişim Derneğinin web sitesini inceleyebilir veya eğitimlerine katılabilirsiniz. Ayrıca bu yaklaşımı geliştiren Marshall Rosenberg’in Şiddetsiz İletişim: Bir Yaşam Dili kitabı, örnek hikâyeler ve paylaştığı deneyimlerle bu iletişim yöntemini anlamanıza ve yaşamınızda uygulamanıza yardımcı olabilir.
Çocuklarla ve yetişkinlerle ilişkilerinizi daha sağlıklı bir zemine taşıyacak şiddetsiz iletişim yöntemiyle ilgili bilgileri sizler için derledik. Eğitime dair daha çok bilgi için diğer blog yazılarımıza göz atabilir, Gökkuşağı Koleji hakkında detaylı bilgi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
