Çocuklarda Disleksi Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Disleksi çocuklarda okul hayatını olumsuz etkileyen öğrenme bozukluğudur. Öğrenme zorluğu bulunan çocuklarda herhangi bir zeka geriliği yoktur ancak birçok konuda sık sık zorluk yaşarlar. Buna karşın okuma, yazma, toplama ve çıkarma gibi becerileri yerine getirmekte zorlanırlar. Sesleri ve heceleri ayırt etseler de aralarındaki bağları anlamlandırmada, yeni kelimeler öğrenmede güçlük çekebilirler. 

Disleksi öğrenme güçlüğü olarak geçmektedir ve beyindeki dil işlevi ve hafıza bölümlerini etkiler. Bu çocuklarda unutkanlık gözlemlenebilir. Seçtikleri kelimeler, cümle yapıları, akıl yürütmeleri farklı olabilir. Bu nedenle çevresi tarafından anlaşılamayabilirler, aynı zamanda odaklanma problemleri de yaşayabilirler. 

Disleksi çocuklarda dikkat dağınıklığı gözlemlenebilir. Harfleri ters yazabilir veya kelimelerdeki hece sırasını karıştırabilir. Matematikte toplama ve çıkarma gibi konularda zorluk yaşayabilir. Disleksi yaşam boyu süren bir hastalıktır, bu hastalığa sahip olan çocuklardaki belirtiler okul öncesi dönemde de fark edilebilir. 

Disleksi çocuklar özel dersler alarak okul hayatında oldukça başarılı olabilirler. Özel ilgi sayesinde kendilerini oldukça geliştirebilirler. Aynı zamanda bu çocuklar müzik, resim ve spor konusunda özel yeteneklere sahip olabilirler. 

Her çocukta öğrenme güçlüğü belirtileri hemen hemen benzerdir. Öğrenme güçlüğünün seviyesine göre farklılıklar da gözlemlenebilir. 

Çocuklarda disleksi belirtileri arasında;

• Okuma güçlüğü,
• Dikkat eksikliği,
• Kelimeleri algılamada ve yazmada güçlük,
• Metinleri algılamada zorluk,
• Sözcükleri okurken harflerin yerinin karıştırılması,
• Kelimeler arasındaki boşlukları görmekte zorluk,
• Kelimeleri okurken sesli ve sessiz harfleri unutma olarak sıralanabilir.

Bu problemler disleksi belirtileri olmasına rağmen her zaman disleksiye işaret etmeyebilir.

Çocuklarda Disleksi Türleri Nelerdir

Disleksinin birçok çeşidi vardır. Bu çeşitler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Yazım disleksisi: Yazım disleksisi, okuma disleksisi gibi bir öğrenme güçlüğüdür. Disleksik çocuklar yazım ve ortografi kurallarını kullanmada zorluklar yaşarlar. Yazdıkları metinleri okuma ve anlama açısından zorluk yaşayabilirler. Yazım güçlükleri, çocukların okuduğu metinleri anlamasını da zorlaştırabilir. 

Bu eğitimde Yazım disleksisi olan çocuklar için özel eğitim programları ve eğitim teknikleri kullanılır,

• Okuma disleksisi: Okuma disleksisinde çocuklar okuma bozukluğu yaşarlar ve bu nedenle okuma, yazma gibi alanlarda sık sık başarısız olurlar. 

Okuma disleksisi olan çocuklar, okudukları yazının anlamını kavramada zorluk yaşadıkları için özel eğitim programları ve eğitim teknikleri kullanılır,

• Matematik disleksisi: Matematik disleksisi olan çocuklar, sayıları anlama, sayıları kullanma ve matematik problemlerini çözme gibi alanlarda zorluklar yaşarlar. Matematik disleksisi olan çocuklar için özel eğitim programları ve eğitim teknikleri kullanılır.
• Dil disleksisi: Dil disleksisin olan çocuklar sözel anlatım, dinleme ve sosyal becerilerinde zorluklar yaşarlar. Kelime oluşumu, dil bilgisi kuralları ve cümle yapısı gibi konularda öğrenme güçlüğü yaşarlar. Dil disleksisi olan çocuklar için özel eğitim programları ve eğitim teknikleri kullanılır,
• Sosyal disleksisi: Sosyal disleksi, aslında bir öğrenme güçlüğü olarak tanımlanmaz. Disleksi, okuma, yazma, yazım ve matematik becerilerinde güçlükler yaşayan bir öğrenme güçlüğüdür. Ancak, disleksi olan çocukların sosyal becerilerinde de zorluklar yaşayabilecekleri görülmüştür. Bu yüzden disleksisi olan çocukların eğitim ve destek programlarında sosyal becerileri geliştirecek aktiviteler yer almalıdır,
• Genel disleksi: Genel Disleksi, öğrenme güçlüğü olarak tanımlanır. Disleksi genellikle okuma, yazma ve matematik becerilerinde güçlükler yaşanmasına neden olur. Disleksik çocuklar okuma, yazma becerilerinde zorluklar yaşarlar. 

Bu zorluklar çocuğun okuduğu metnin anlamını kavramada zorluklar yaşamasına neden olabilir. Disleksi, genetik veya biyolojik nedenlere dayanır ve özel eğitim programları ile yönetilebilir.

Her çocuk disleksiden farklı şekilde etkilenebilir ve bir çocukta birden fazla disleksi çeşidi olabilir. Böyle bir durumda çocuk, alanında uzman birisi tarafından muayene edilmeli ve çocuğa uygun bir eğitim programı yapılmalıdır.

Çocuklarda Disleksi Teşhisi Nasıl Konur

Çocuklarda disleksi muayenesi bir dil bilimci veya eğitim uzmanı tarafından yapılır. Bu muayenede disleksi olduğu düşünülen çocuğun oyun, okuma, yazma, dinleme ve konuşma becerileri değerlendirilir ve disleksi olabilecek belirtiler tespit edilir. Teşhis konulduğunda özel eğitim ve destek programları sayesinde oyun, okuma ve yazma konuları üzerine gidilir ve disleksik çocuğun gelişimine yardımcı olunur.

Çocuklarda Disleksi Tedavisi Nasıl Olur

Disleksi özel eğitim programları veya öğretim yöntemleri ile tedavi edilmektedir. Özel eğitim uzmanları tarafından verilen eğitimle görsel ve işitsel öğrenme, konuşmanın ve okumanın geliştirilmesine yardımcı olabilir. Disleksi teşhisi konulan çocuklarda okuma zorlukları nedeniyle oluşan sosyal ve duygusal sorunlar için psikolojik destek de önerilebilir.

Çocuklarda Disleksi Kendi Kendine Geçer mi

Disleksi ömür boyu sürecek olan bir hastalıktır. Ancak çocuklara verilen özel eğitim ve destek sayesinde okuma yazmanın geliştirilmesine ve okuma zorluklarının kaldırılmasına yardımcı olabilir. Çocuğunuzda disleksi belirtileri varsa zaman kaybetmeden özel eğitim uzmanlarına başvurmalısınız.

Disleksi Olan Çocuklar Nasıl Hissederler

Disleksi olan çocuklar, okuma zorluğu nedeniyle, duygusal ve sosyal olarak zorluklar yaşayabilirler. Özellikle okuma, yazma ve matematik gibi derslerde başarısız olabilirler ve sınavlarda sık sık zorlanabilirler. Bu zorlukların sonucunda, çocukların özgüvenleri kötü etkilenebilir, okul ve sosyal hayatta sıkıntılı durumlarla karşı karşıya kalırlar. 

Özellikle okuma, yazma becerilerinde zorluk yaşayan çocuklar öğretmenleri ve aileleri tarafından desteklenmeyi beklerler. Yeteri kadar desteklenmedikleri durumlarda hastalık belirtileri kötüye gidebilir.

Çocuğu Disleksi Olan Aileler Neler Yapmalı

Çocuğu disleksi olan aileler, çocuklarının öğrenmesini kolaylaştırmak için birçok farklı şey yapabilir. Bu ailelerin yapabileceği bazı şeyler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Çocukların okuma ve yazma becerilerini erken dönemde kazandırmak, disleksiden etkilenme ihtimalini azaltabilir,
• Çocuğun dil becerilerini mümkün olduğu kadar geliştirmek, okuma ve yazma becerilerini kazanmasına ve dil bilgisi kurallarını anlamasına yardımcı olabilir,
• Çocuğa okuma, yazma ve matematik becerilerini pratik etme fırsatları sunmak, çocuğun becerilerini geliştirmesine ve kendine olan güvenini artırmak için yardımcı olabilir,
• Çocuğun disleksi ile ilgili olarak uygun bir eğitim programına katılmasını sağlamak, çocuğun öğrenmesini kolaylaştırabilir,
• Çocuğun öğrenme stillerine uygun materyaller kullanmak çocuğun öğrenmesini kolaylaştırabilir,
• Çocuğun okuma, yazma ve matematik becerilerini artırmak için uygulamalar kullanmak çocuğun öğrenmesini kolaylaştırabilir,
• Çocuğun sosyal becerilerini okul çağına gelmeden geliştirmek, sınıfındaki çocuklarla iletişim kurmasına yardımcı olabilir,
• Çocuğun öğrenme güçlüklerini kabul etmek ve desteklemek gelişimine katkı sağlayacaktır.

Çocuklarda Disleksi Eğitimi ve Eğitim Teknikleri

Çocuklarda eğitim tekniklerinin bir kısmı aşağıdaki maddelerle sıralanabilir: 

• Özel eğitim: Disleksi çocuklar için yapılan özel eğitim programları, öğrenmedeki zorlukların azaltılmasını, okumanın ve yazmanın geliştirilmesini amaçlar,
• Multisensory eğitim: Multisensory eğitim, disleksi çocukların oyun duyusal sistemlerini (görme, işitme, dokunma vb.) kullanarak öğrenmelerini hedefler,
• Fonolojik farkındalık eğitimi: Bu eğitim seslerin ve kelimelerin anlaşılmasını ve okuma becerisinin geliştirilmesini sağlar,
• Okuma eğitimi: Disleksi çocuklar için özel olarak tasarlanmış okuma eğitimleri kullanılır,
• Tutoring: Özel öğretmen tarafından verilen derslerdir,
• Ebeveyn ve aile desteği: Ailenin oyunlara, eğitime katılması çocuğun gelişimini pozitif etkiler,
• Yardımcı teknoloji: Çocuğunu okuma ve yazma becerisinin geliştirilmesi için teknolojik araçlar (Okuma yazma programları) kullanılabilir.

Disleksi olan ünlüler:

• Albert Einstein 

20. yüzyıl en önemli fizikçilerinden olan Albert Einstein, Almanya doğumlu bir fizikçidir. Genel görelilik kuramı ile tanınmaktadır. Einstein’ın fotoelektrik etki, kuantum mekaniği ve kozmolojik kuramlar gibi önemli çalışmaları bulunmaktadır. Yaptığı bu çalışmalardan dolayı Einstein, fizik ve bilim dünyasının öncü isimlerinden birisi kabul edilmiş, 1921 yılında Nobel Fizik Ödülü’ne layık görülmüştür.

• Thomas Edison

Thomas Edison, Amerikan icatçı, girişimci ve iş adamıdır. 19. yüzyılın sonunda ve 20. yüzyılın başında öncü olduğu birçok icat ile tanınmaktadır. 

Ampulün ilk versiyonu, fonograf, film kamerası gibi icatları Edison’un tanınmasında büyük katkı sağlamıştır. Bu icatların yanı sıra birçok başka icat yaptı, bu yüzden yaptığı icatlar “Edisons” olarak adlandırıldı.

• Wolfgang Amadeus Mozart

Wolfgang Amadeus Mozart, Avusturya doğumlu bir yazar ve piyanisttir. 18. yüzyılın en önemli sanatçılarından biridir. Bebeklikten itibaren müzik eğitimi almış ve genç yaşta çok yetenekli olduğu fark edilmiştir. 5 yaşında iken ilk içeriklerini yazmaya, 8 yaşında ise konserler vermeye başladı.

Müzikal kariyerinin yanı sıra prodüktif bir yapımcı olarak da bilinir. Opera, simfoni, koro, kamerata müziği, orkestra ve kammer müzik gibi birçok türde besteler yaptı. Özellikle opera besteleri ile ünlüdür. 

Eserleri, klasik müzik edebiyatının önemli bir parçasıdır ve hala oldukça popülerdir. Özellikle “Figaro’nun Düğünü”, “Don Giovanni”, “Sihirli Flüt” gibi opera eserleri ile insanların gönlünde yer edinmiştir.

• Wright Kardeşler

Wright Kardeşler, Orville ve Wilbur Wright, Amerikan iş adamları ve uçuş mühendisleridir. 1903 yılında Kitty Hawk, Kuzey Carolina’da ilk motorlu ve kontrol edilebilir uçuşları gerçekleştirdiler. Bu deneyleri sayesinde uçak tasarımı ve kontrol sistemleri alanında önemli gelişmeler yaşanmıştır. 

Wright Kardeşler, uçak tasarımı ve inşası konusunda öncü oldular ve ilk uçaklarını kendileri inşa ettiler. Uçuş eğitimi ve uçak seyahati üzerine bir şirket kurdular. Bu şirket sayesinde uçak seyahati popülerleşti.

• Tom Cruise 

Tom Cruise, Amerikalı oyuncu, yapımcı ve senaristtir. 1980’lerin başından itibaren sinema dünyasında önemli bir yer edinmiştir. “Top Gun”, “Jerry Maguire”, “Rain Man”, “Mission: Impossible” gibi filmleriyle bilinmektedir. Bu filmlerde oynadığı roller ile birçok ödül kazandı ve geniş bir hayran kitlesine sahip oldu. 

Yapımcı olarak da birçok filme imzasını attı. Oyunculuğu ile öne çıkan Cruise, aynı zamanda alışılmadık bir performans sergilemiştir. 

Aksiyon, gerilim, dram, romantik komedi gibi farklı türlerde filmleri vardır.  Özellikle “Mission: Impossible” film serisi ile ünlüdür. Bu filmlerde oynadığı Ethan Hunt karakteri ile öne çıkmıştır.

• Stephen Hawking

Stephen Hawking, İngiliz fizikçi, kozmolog ve matematikçidir. 20. yüzyılın en büyük fizikçilerinden biridir. 

Kara deliklere, kozmolojik kurama ve genel görelilik teorisine yönelik birçok önemli çalışma yaptı. 21 yaşında ALS (Amyotrofik Laterol Skleroz) hastalığına yakalandı ve bu hastalık nedeniyle fiziksel olarak kısıtlandı. Ancak bu engel onun durmasına sebep olmadı.

• Winston Churchill

Winston Churchill, İngiliz yazar ve ordu subayıdır. 20. yüzyılın en önemli politik liderlerinden biridir. İkinci Dünya Savaşı sırasında İngiltere Başbakanı olarak devleti yönetti. İngiltere’nin anti-nazi cephesinin öncüsüydü.

Savaş sonrası dönemde de İngiltere Başbakanlığı görevini üstlendi. Churchill savaş dönemi deneyimlerini ve gözlemlerini yansıtan otobiyografik eserleri ile de bilinmektedir. İngiltere halkının moralini düzeltmek için yaptığı birçok konuşması bulunan Winston Churchill, İngiltere ve dünya tarihinde önemli bir yer edinmiştir ve günümüzde hala örnek alınan bir lider olarak kabul edilmektedir.

• Walt Disney

Walt Disney, 1901 yılında Missouri, ABD’de doğdu. Çocukluk yıllarından itibaren çizim yapmayı seviyordu ve lise yıllarında öğretmenleri tarafından yetenekli olarak değerlendirildi. Liseden mezun olduktan sonra, çeşitli grafik tasarım işlerinde çalıştı ve bu sayede animasyon tekniklerini öğrendi. 

1920’lerin başında, kardeşi Roy Disney ile birlikte Disney Productions adlı bir şirket kurdu. Bu şirket, ilk animasyon filmi olan “Steamboat Willie” ile tanındı ve bu filmle birlikte Mickey Mouse karakteri tanıtıldı. Bu karakter, Disney’in ticari simgesi haline geldi. 1930’larda Disney çizgi filmlerin yanı sıra canlandırma filmleri de yaptı ve bu filmler ile ünlendi. 

• Muhammed Ali

Muhammad Ali, 1942 yılında Louisville, Kentucky, ABD’de doğdu. Gerçek adı Cassius Clay’dir. Genç yaşta boksa ilgi duydu ve amatör olarak boks yaptı. 1960 yılında profesyonel olarak boks yapmaya başladı. 

1964 yılında, dünya süper ağır siklet boks şampiyonu oldu. Aynı yıl, İslam diniyle tanıştı ve adını Muhammad Ali olarak değiştirdi. Hayatındaki bu değişiklik siyasi ve sosyal konulara ilgi duymasına neden oldu ve sivil haklar hareketine destek verdi. 1981 yılında, profesyonel boks kariyerini sonlandırdı.

•  Leonardo da Vinci

Leonardo da Vinci, 15. yüzyılın ortalarında İtalya’da doğdu. Çocukluk yıllarından itibaren resim, müzik ve matematik alanlarında yetenekli olduğu biliniyordu. 1466 yılında Florence’da bir sanatçı olarak çalışmaya başladı. Çeşitli sanatçılar tarafından eğitildi. 

Milan, Venice ve Roma gibi şehirlerde çalıştı ve farklı sanatçılarla tanışma fırsatı oldu. Özellikle resim, heykel, mimarlık, mühendislik, matematik, fizik, botanik ve müzik alanlarına ilgiliydi. En ünlü eseri olan Mona Lisa ve Vitruvian Adam gibi eserleri ile tanınan Leonardo da Vinci, arkasında birçok yazı, çizim ve notlar bıraktı. Leonardo, ayrıca, mekanik, hidrolik, optik ve biyoloji gibi alanlarda da öncü bir araştırmacıydı.